
Własna akcja sprzątania lasu
Jednym z głównych celów Fundacji Zielone Jutro jest aktywizowanie lokalnych społeczności do podejmowania działań chroniących przyrodę. Organizujemy liczne akcje ekologiczne, zachęcamy również mieszkańców do podejmowania własnych inicjatyw, np. akcji sprzątania terenów zielonych. Pomimo, że przygotowanie takiej małej akcji jest relatywnie proste, to w Internecie można znaleźć wiele przykładów, gdzie takie społeczne sprzątanie skończyło się rozczarowaniem organizatorów i uczestników, bo np. zebranych śmieci nikt nie chciał odebrać albo na akcje przyszło dużo mniej osób niż spodziewali się organizatorzy. Poniżej przedstawiamy Wam wskazówki organizacyjne do zrobienia udanej, dużej, profesjonalnej akcji sprzątania lasu lub innego zielonego miejsca. Na akcjach naszej Fundacji jest na ogół od 20 do 120 osób, a każdorazowo najczęściej zbieramy od jednej do trzech ton śmieci. Zorganizowaliśmy akcje sprzątania lasów i terenów zielonych we współpracy m.in. z IKEA, Interrisk czy CANPACK. Regularnie współpracujemy też z kilkudziesięcioma instytucjami i organizacjami takimi jak: lokalne Nadleśnictwa, urzędy, Rady Osiedli, Stowarzyszenia, Fundacje i inne.
- Wybierz właściwe miejsce akcji. Zastanów się czy dany teren faktyczne wymaga sprzątania grupy osób, czy wystarczy zabrać na spacer na godzinę czy dwie jednego kolegę. Jeśli zaprosisz np. 20 osób do pracy, do której wystarczyłyby dwie, to uczestnicy będą mieć poczucie zmarnowanego czasu, bo przecież musieli specjalnie przyjechać, nastawili się na fajną akcję, a po 15 minutach chodzą i nie mają co robić.
- Jeśli masz już właściwe miejsce, to należy ustalić do kogo dany teren należy. Generalnie możemy wyróżnić trzech głównych właścicieli. Lasy Państwowe, Urząd Miasta/Urząd Gminy, tereny prywatne.
- Najprostsza jest weryfikacja czy teren należy do Lasów Państwowych. Na stroniehttps://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/mapy są bardzo dokładne i regularnie aktualizowane mapy. Na mapie widzisz, do którego Nadleśnictwa należy działka i jaki ma numer. W Internecie znajdziesz dane kontaktowe do właściwego leśniczego, z którym wszystko uzgodnisz. Jeśli masz problem z ustaleniem leśniczego (ich numery służbowe są na stronach internetowych poszczególnych Nadleśnictw), to wystarczy zadzwonić do sekretariatu właściwego Nadleśnictwa, otrzymasz odpowiednie dane kontaktowe.
- Jeśli teren nie jest zarządzany przez Lasy Państwowe to należy skontaktować się z właściwym miejscowo Urzędem Miasta/Urzędem Gminy z wydziałem, który zajmuje się ochroną środowiska lub gospodarką odpadami. Jeśli to teren miejski/gminny to urzędnicy powinni pomóc w organizacji akcji, a jeśli okaże się, że to teren prywatny to będą „motywować” właściciela, aby ten teren uprzątnął, co niestety może zająć trochę czasu.
- Jeśli to teren prywatny to już decyzja należy do Ciebie czy chcesz pomóc właścicielowi go posprzątać. Może to być np. las prywatny, do którego ktoś podrzuca śmieci i właściciel nie jest winny zaśmiecenia lasu, a problem ich posprzątania spoczywa na jego barkach.
Jako Fundacja robimy tylko akcje na terenach Lasów Państwowych i tych, które należą do urzędów miast i urzędów gmin. Swoją akcję należy uzgodnić z właścicielem terenu, ponieważ to on powinien zabezpieczyć usunięcie po akcji zebranych odpadów. Jeśli zbierzesz kilka worków to można sobie poradzić nawet we własnym zakresie, ale tak jak napisaliśmy na wstępie, naszym celem jest zebranie minimum tony na jednej akcji, a taka ilość wymaga już zorganizowania ich odbioru. Dodatkowo może się okazać, że w planowanym terminie Twojej akcji będzie np. czasowy, miejscowy zakaz wstępu do lasu z uwagi na wykonywane prace leśne. Nie chcesz przecież, aby uczestnicy Twojego wydarzenia przyjechali na miejsce i zobaczyli tablice „Zakaz wstępu do lasu”.
- Znajdź lokalnego partnera, który zapewni odpowiednią frekwencję na Twojej akcji. Widzimy, że mieszkańcy chętniej dbają o tereny, przy których mieszkają niż o tereny np. na drugim końcu miasta (choć nasza fundacja ma już grupę stałych sympatyków, którzy przyjeżdżają na nasze akcje w bardzo różnych lokalizacjach). Bardzo dobrym partnerem jest np. rada danego osiedla, lokalne stowarzyszenie czy miejscowa drużyna harcerska. Dane kontaktowe takich organizacji łatwo jest znaleźć w Internecie, na ogół od razu są chętni aby pomóc zorganizować tego typu wydarzenie. Mają one często stałą grupę aktywnych lokalnych społeczników, dzięki czemu już na starcie masz kilkunastu uczestników Twojego wydarzenia, a jeszcze nie zrobiłeś żadnej promocji.
- Zaplanuj akcję, sprawdzona maksyma mówi: „Pracuj mądrze a nie ciężko”. Jak w każdej pracy można robić coś bardziej lub mniej efektywnie. Miejsce akcji zostało już wcześniej wybrane, ale zrób dobre rozpoznanie terenu, który chcesz posprzątać. W trakcie rozpoznania terenu warto zapytać lokalnych mieszkańców, gdzie na danym terenie jest najwięcej śmieci. Tutaj świetnym źródłem informacji jest osoba spacerująca z psem lub uprawiająca sport, ponieważ zwykle bywa w tym miejscu regularnie i świetnie zna cały teren. My widząc taką osobę w miejscu gdzie planujemy akcję sprzątania, zwyczajnie podchodzimy, przedstawiamy się, informujemy, że wkrótce organizujemy tutaj wielkie sprzątanie i prosimy o informacje, na których rejonach powinniśmy się szczególnie skupić. Praktycznie 100% zapytanych osób udziela przydatnych informacji. Jest to bardzo pomocne, aby skierować odpowiednią ilość osób tam gdzie pracy jest najwięcej. Czas takiej akcji jest przecież ograniczony, bo większość uczestników poświęca 1,5 do 2 godzin pracy – wykorzystaj optymalnie ten czas.
- Ustal punkt zbiórki w miejscu, które jest dla każdego oczywiste. Zdarza się, że uczestnicy spóźniają się na akcję i przez to marnują czas, bo ktoś nieprecyzyjnie określił miejsce zbiórki np. przy dawnej fabryce firmy X, jeśli ktoś nie mieszka w danej lokalizacji dość długo to może takich rzeczy nie wiedzieć. Jako miejsce zbiórki podaj nazwę miejscowości, nazwę ulicy z numerem lub przy skrzyżowaniu ulic Y i Z. Jeśli to możliwe podaj punkt orientacyjny np. przy stacji paliw firmy X. Miejsce zbiórki powinno być możliwie blisko części terenu, gdzie jest najwięcej pracy, aby uczestnicy nie marnowali czasu na dojście we właściwy rejon.
- Zrób listę rzeczy, które będą potrzebne m.in. worki, rękawiczki, narzędzia takie jak chwytaki, grabie itp. Zadbaj również o upominki dla uczestników. Często właściciel terenu przekazuje najpotrzebniejsze rzeczy tj. worki, rękawiczki i drobne upominki. W naszym przypadku akcje na terenie Bydgoszczy wykonujemy w ramach działań Urzędu Miasta Bydgoszczy „Czysta Bydgoszcz – Podejmij Wyzwanie”, stale też współpracujemy z Nadleśnictwem Bydgoszcz i Nadleśnictwem Żołędowo. Zdobycie potrzebnych narzędzi do sprzątania to już zadanie dla Ciebie. Jeśli będziesz sprzątać także tereny wodne lub przy wodzie to pomyśl o kaloszach, woderach i podbierakach, przydatna może być też łódka lub kajak. Możesz zasugerować w opisie wydarzenia, aby uczestnicy zabrali ze sobą np. kalosze. Jeśli teren będzie trudny to również podaj tą informację uczestnikom z wyprzedzeniem. Niech każdy ma świadomość, że warto ubrać np. wysokie buty, które będą chroniły stopę przed skręceniem.
- Przygotuj nagłośnienie. Jeśli na akcji będzie np. 100 osób to komunikacja z tak dużą grupą może stanowić wyzwanie. Niepotrzebny jest żaden duży sprzęt nagłaśniający. My korzystamy z przenośnego głośnika bluetooth połączonego z telefonem komórkowym, w którym jest zainstalowana odpowiednia aplikacja, korzystamy z aplikacji: „Mikrofon i głośnik”.
- Termin akcji to bardzo istotna kwestia, bo ma duży wpływ na ilość uczestników, którzy zdecydują się wziąć udział w wydarzeniu. Z naszych doświadczeń wynika, że najwięcej osób przychodzi na akcje organizowane w sobotę lub niedzielę, gdy godzina zbiórki jest ustalona w godzinach 10.00-11.00. Oczywiście należy podać konkretną porę np. 10.30, a podane godziny to optymalny przedział czasowy. Sprawdź w miarę możliwości czy w wyznaczonym terminie w okolicy miejsca akcji nie odbywa się jakieś atrakcyjne wydarzenie plenerowe. Jeśli w tym samym czasie co Twoja akcja będzie festyn rodzinny albo ciekawy, darmowy koncert to potencjalni uczestnicy raczej wybiorą imprezę rozrywkową niż społeczne sprzątanie.
- Zadbaj o to, aby odpowiednio udokumentować akcję, dobrej jakości zdjęcia czy krótki film będzie dla uczestników akcji miłą pamiątką, dzięki której chętniej przyjdą na kolejne Twoje wydarzenia. Znajomy miłośnik fotografii może być dobrym rozwiązaniem ale jeśli pozyskałeś na swoją akcję fundusze np. od sponsora to warto wynająć profesjonalnego fotografa (koszt w granicach 250-350zł). Jeśli masz możliwość to warto wykonać film dronem, pamiętaj jednak, aby sprawdzić czy miejsce akcji nie jest objęte zakazem lotów np. przy użyciu aplikacji Dron radar.
- Zadbaj o promocję wydarzenia w social mediach, mediach tradycyjnych i poprzez tzw. pocztę pantoflową. Wykonaj plakat do akcji, na którym zamieścisz podstawowe informacje, a także loga twoich partnerów np. Rady Osiedla – oczywiście najpierw zapytaj o zgodę na wykorzystanie tych znaków graficznych. Na Facebooku zrób wydarzenie, do którego będzie można zaprosić uczestników, taki link łatwo też będzie można udostępnić na lokalnych forach. Nawet jeśli nie masz kontaktów w mediach tradycyjnych to i tak warto wysłać powiadomienia na skrzynki kontaktowe do lokalnych redakcji, może akurat już twoja pierwsza akcja będzie „medialna”. Jako Fundacja mamy już stałe kontakty z grupą dziennikarzy, zapowiedzi o naszych akcjach ekologicznych ukazują się m.in. w Radiu Eska i RMF MAXX, a relacje m.in. w TVP Bydgoszcz i Expresie Bydgoskim. Dodatkowo, dzięki stałej współpracy z Urzędem Miasta Bydgoszczy powiadomienia o naszych akcjach są przekazywane na telefony komórkowe użytkownikom aplikacji Dbamy o Bydgoszcz. W informacjach o akcji podaj dokładnie datę, godzinę, miejsce zbiórki, teren akcji, przewidywany czas trwania, jeśli planujesz jakiś „bonus” na zakończenie np. ognisko z kiełbaskami to też dokładną lokalizację gdzie się będzie ono odbywać, podaj też numer kontaktowy do organizatora. Warto także przygotować regulamin akcji sprzątania, do którego będzie link zarówno w materiałach promocyjnych, jak i na miejscu akcji sprzątania np. na tablicy. REGULAMIN AKCJI OCZYSZCZANIA TERENÓW ZIELONYCH ORGANIZOWANYCH PRZEZ FUNDACJĘ ZIELONE JUTRO jest dostępny m.in. w postaci pliku PDF na stronie www.zielonejutro.org.pl w zakładce „SprzątaMY las”.
- Sprawdź pogodę. Nigdy nie ma gwarancji, że akurat w trakcie akcji nie rozpada się deszcz. Jeśli kilka dni przed akcją pojawiają się alerty pogodowe, to termin akcji powinien być zmieniony. Bezpieczeństwo uczestników jest na pierwszym miejscu, a śmieci z lasu na pewno nikt Wam „nie ukradnie”.
- W dniu akcji, przywitaj uczestników i podziękuj za przybycie, wskaż teren akcji, określ go precyzyjnie np. od jakiej ulicy do jakiej ulicy, albo do jakiegoś punktu. Pamiętaj, że umówiłeś się z właścicielem terenu, że on odbiera śmieci po akcji, a na pewno nie będzie zadowolony jeśli uczestnicy, którym tego nie wyjaśniłeś przyniosą np. górę opon z sąsiedniej działki, która już do niego nie należy. Tu jest prosta zasada, lepiej zrobić mniej, a dobrze i pozostawić po sobie dobre wrażenie solidnego partnera niż zostać na koniec z górą śmieci, której nikt nie będzie chciał odebrać. Wskaż uczestnikom dokładnie gdzie mają zostawiać zebrane śmieci np. w jednym punkcie lub wzdłuż jakiejś ścieżki. Jeśli osoba odbierająca zebrane odpady nie robi tego w trakcie akcji, to postaraj się zebrać wszystkie odpady możliwie w jedno, ewentualnie kilka miejsc dzięki czemu zminimalizujesz ryzyko, że śmieci rozwieje wiatr i ponownie trafią do lasu. Zrób zdjęcia zebranych odpadów. Jako fundacja zawsze niezwłocznie po akcji przekazujemy informacje odbierającemu odpady, gdzie się dokładnie znajdują, mniej więcej ile ich jest i jakiego rodzaju. Dołączamy też zdjęcia oraz zrzut z mapy Google.maps lub z aplikacji mBDL z dokładną ich lokalizacją. To bardzo ułatwia i przyspiesza usunięcie odpadów, ponieważ można od razu przyjechać po nie odpowiednio dużym samochodem.
- Po akcji możliwie szybko wstaw post w social mediach oraz oznacz w miarę możliwości jak najwięcej uczestników tego wydarzenia. W miarę możliwości określ ile śmieci zostało zebranych np. ilość worków i jakiej pojemności lub podaj wagę zebranych śmieci albo ilość metrów sześciennych. Jeśli masz możliwość to już w trakcie akcji warto wstawić chociaż kilka zdjęć albo zrobić krótką relację wideo. Kilka dni po akcji sprawdź czy wszystkie zebrane śmieci zostały usunięte.
- Gratulację, Twoja akcja zakończyła się sukcesem. Ostrzegamy, tutaj apetyt rośnie w miarę jedzenia. Taka akcja daje dużo satysfakcji i już zaczynasz myśleć o zrobieniu następnej, jeśli będziesz działać konsekwentnie to wokół Ciebie zgromadzą się właściwi ludzie, z którymi osiągniesz bardzo dobre efekty. Powodzenia.